Kitap okuma üzerine düşünceler… ( Kitap okumak nedir, nasıl okunabilir ? )

Herkese Merhabalar dostlar. Kitap okumalarım ve analizlerim üzerine yeni bir seri başlatıyorum. İlk kitaba başlamadan önce ise benim kitaplara olan bakışım, amacım ve yöntemlerim üzerine bir yazı kaleme almak istedim ki daha çok anlaşılır tahliller yapalım. Zira ders notlarımdan tutun hikaye kitabı okumama kadar her entellektüel çabaya bu niyet ve metodlar ışığında yaklaşıyorum.

Öncelikle kitapları ilaç metaforu üzerinden değerlendirmeyi çok seviyorum. Bu metaforun felsefik temeli ise şöyle ifade edilebilir. Her insanın kalbi, zihni ve ruhu sağlıklı; temiz bir halde doğar ama büyüdükçe bu dünya onu hasta eder. Çeşit çeşit hastalıkları vardır bu dünyanın. İçerisinde bulunduğu coğrafya, sosyal çevresi, KENDİ si vb. nice sebeplerden ötürü insanın kalbi, zihni ve gönlü hastalanır. Bu hastalıkların elbette muhtelif tedavileri olmakla birlikte başlıca üç temel tedavi süreci vardır. Bunlar “oku” “düşün” “yaşa” şeklinde emrolunan rahmani tedavilerdir. (Nitekim ilk ayeti kerime “oku” ile başlar. (Burada bahsedilen oku ifadesi elbette sadece literal manada bir kitap okumadan ibaret değildir.) Alimlerin ifadesine göre Kuranı Kerimde muhtelif kelime kökleri ile ifade edilmiş düşünme eylemi ve çeşitlerine dair yaklaşık 500 e yakın ayet vardır. Ve bu doğrultuda (okumak + düşünmek ) yaşamak ise bu emirler zincirinin gerektirdiği bütün eylemler sürecini ve hayat vazifesini yerine getirmek şeklinde açıklanabilir. Kitap okumanın ise bu süreçlerin hepsini doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyebilecek bir konumu var. Bu temel felsefik alt yapının üzerine kitaplara bakış açımı ifade edicek olursam. Bazı kitaplar vardır ki bu tedavi sürecinde benim için çok kritiktir. Onları belirli bir süre almayı kesersem hastalığım ilerler ve mazallah gerisini söylemeyelim. Bu ilaçların tedaviye katkısı her daim devam eder yani ben şu kadar sene kullandım artık iyiyim vs. diyemem. Başka bir ilaç çeşidi daha vardır ki onlar da bazı geçici hastalıklar nedeni ile gerçekleşir. Düzenli tedavi ile belirli bir sürenin ardından iyileşme gerçekleşir. Bir diğer ilaç çeşidi de destek amaçlıdır. Günlük haftalık aylık atarım. Vitamin ilaçları gibidir onlar.

İşte kitaplara bakışım ve okuyuşum da bu şekildedir. Her kitabı okumam, okuduğumu da rastgele okuyup atmam. Bu nedenle kitap okuma çok zahmetli ve ciddi bir iştir benim için. Mesela bir kitabın okunması süreci sırasıyla şöyledir:

1. Hastalanma. <Kronik olan cahillik ve gafletimin bir vesile ile belirli bir konuda nükse, tebarüz etmesi.>
2. Doktora görünme ve hastalığın teşhisi. <mesele ile ilgili araştırma yapma, literatür tarama ve bir kitap listesi çıkarma>
3. Tedavi yönteminin ve sürecinin ayarlanması. <kitabın keyfiyetinin belirlenmesi ve meşguliyetime göre takvimimde bir yer bulunması>
4. Tedavi süreci ( ara ara doktor kontrolü de var tabi ) <konu ile ilgili donanımlı üstadlarım ve dostlarımla dirsek teması devam eden okuma ve öğrenim süreci>
5. Doktor kontrolü ile tedavi sürecinin bitmesi. <kitabın ilk defa bitirilmesi ve akabinindeki ilgili mütaala>
6. Aynı hastalığın tekrar meydana çıkmaması adına arası gittikçe açılan belirli periyotlarla gerçekleşen doktor kontrolü. <kitabın takvimimdeki olası tekrar zamanlarında tekrar edilip ses kayıtlarının dinlenilmesi>

Süreci bu anoloji üzerinden umarım anlatabilmişimdir diyerekten okuma esnasında kullandığım metodlara geçiyorum.

1. # (Hashtag) metodu. Bu metodta her kitap için temel olarak belirlediğim bazı Hashtag grubları vardır. Mesela #mateh “malumun tezyin edilmiş hali” demektir. Yazar bidiğimiz ama tekrar edersek iyi olacak bazı malum şeylerin ilanını güzel bir üslubla ele almışsa bu ifadenin altını çizip #mateh yazıyorum. (kalemin rengi farketmez. MTO ekibine selamlar, muhabbetler 🙂 ) Bazı Hashtag lar ise eserin türüne ve kendisine göre de şekilleniyor.
2. Yusuf Kaplan hocanın 3 kalemli okuma metodu. Detaylı açıklama için internetten araştırma yapabilirsiniz.
3. ZİHİN HARİTASININ tezyin edilmiş hali olan ZİHİN AĞACI metodu. Kitabın özetini ve ana başlıklarını farklı farklı renklerle süsleyerek bir ağaç üzerinden dallandırarak not alma. ( bununla ilgili bir örneği yakın bir tarihte yayınlayacağım “PÜRDİKKAT odaklanarak çalışma” başlıklı yazımda görebilirsiniz.)
4. Gazzâlî metodu diyerek adlandırdığım adını büyük Müslüman filozof olan İmamı Gazzâlî’ den alan metodda ise temelde kitapların ezberlenmesine ve tekrar tekrar ele alınıp muadilleri ile muhakeme edilmesine dayanmakta. Bu metoda neden Gazzâlî adını verdiğimi ise aşağıya linkini bıraktığım videodan öğrenebilirsiniz. Peki bu ezberleme meselesi nasıl oluyor? Her eserden çıkardığım notları kendi telefonuma tane tane yüksek sesle okuyorum. Böylelikle hem diksiyon ve telaffuzum gelişiyor hem de aldığım ses kaydını yollarda gidip gelirken tefekkür ediyorum.
5. Emanet metaforu üzerinden değerlendirdiğim son metodum ise. Okumuş olduğum eserin günlük hayattaki realiteler, olgular ve sosyal durumlar üzerinden değerlendirilmesi. Ayrıca bu değerlendirme sürecinin sonunda da karşıma çıkan ve nasibi olan her uygun insana bu emanet olan bilgilerin aktarılması.

Evet sevgili dostlar işte bir kitabı okumam bu nedenler dolayısıyla baya bir detaylı (mühendislik tabiri ile ifade edecek olursak) process gerektiriyor. Benim kitaplarla olan ilişkimin serencamı da böyle. Peki sizler nasıl kitap okursunuz, kitap sizin için ne anlam ifade eder? yorumlara yazarsanız çok memnun olurum. (Gerçekten merak ediyorum. Youtube değil burası malum . Para kaygımız yok bu işlerden :)) Herkesin elbette bir birine katacağı bir güzellik vardır. Zira herkeste o güzeller güzelinden bir pay vardır…

Bilgi ve erdem dolu bereketli günler dilerim. Allahısmarladık…

Merak edenler için belirtmiş olayım. Tabloda İstiklal marşının Osmanlı Türkçesi ile yazılmış hali var.